Michał OstapiukKomendant "Bury". Biografia kpt. Romualda Adama Rajsa "Burego" (1913–1949)IPN Białystok–Olsztyn–Warszawa 2019, 360 s. + 112 wkł. ilustr., oprawa twarda.Biografia kpt. Romualda Adama Rajsa "Burego", dzięki szerokiej kwerendzie źródeł i rzetelnej analizie archiwaliów przeprowadzonej przez autora, prezentuje nowe fakty, które są niezwykle istotne m.in. dla odtworzenia przebiegu pacyfikacji pięciu wsi białoruskich , przeprowadzonej przez plutony 3. Wileńskiej Brygady NZW. Autor rekonstruuje rozkazodawstwo „Burego” dotyczące tych działań, analizuje zakres jego odpowiedzialności za ich przebieg. Wiele miejsca poświęca powodom pozbawienia życia 30 białoruskich furmanów pod Puchałami Starymi 31 stycznia 1946 r.
Michał Ostapiuk odtwarza mechanizm, który doprowadził do aresztowania „Burego”. Ponadto analizuje zachowanie kpt. Rajsa w czasie śledztwa i procesu. Stawia nowe pytania oraz hipotezy badawcze dotyczące okoliczności przebiegu akcji pacyfikacyjnej, podjętej przez pododdziały 3. Wileńskiej Brygady NZW w Zaleszanach, Wólce Wygonowskiej, Szpakach, Zaniach i Końcowiźnie. W książce zaprezentowano kulisy aresztowania przez UB ukrywającego się „Burego”. Autor przeprowadził wnikliwą analizę przebiegu śledztwa dotyczycącego sprawy „Burego”.
Warto podkreślić, że autor w bezwzględny sposób rozprawia się ze stereotypem: Białorusin – komunista. Wykazuje, że linia konfliktu między podziemiem niepodległościowym a częścią ludności białoruskiej nie przebiegała na gruncie wyznania czy też narodowości. Osią konfliktu był stosunek do idei niepodległego bytu państwa polskiego.
Michał Ostapiuk nie ograniczył się do drobiazgowej analizy najbardziej „kontrowersyjnych” wątków biografii kpt. Rajsa. Szczegółowo odtworzył całość życia „Burego”, poczynając od młodzieńczych czasów, aż do chwili, w której jego życie przerwała kula wystrzelona w tył głowy przez komunistycznego oprawcę w białostockim więzieniu.
Książka do nabycia m.in.:
CZYTAJ RÓWNIEŻ:
Kpt. Romuald Rajs "Bury" według Piotra Zychowicza...
Zapraszam do lektury obszernego (69 stron) artykułu dr. Kazimierza Krajewskiego i Grzegorza Wąsowskiego, pt. Kpt. Romuald Rajs „Bury” na kartach książki „Skazy na pancerzach” czyli prawda według Piotra Zychowicza, w którym autorzy ostatecznie rozprawiają się z fałszywymi oskarżeniami, kłamstwami, oszczerstwami i mitami, na temat kpt. Romualda Rajsa "Burego", narosłymi przez dekady komunistycznej propagandy, ale przede wszystkim drobiazgowo, "zdanie po zdaniu", rozbijają fałszywy obraz kpt. Rajsa, stworzony przez Piotra Zychowicza na kartach jego książki Skazy na pancerzach. W wątkach śledztwa oraz procesu "Burego" i "Rekina" szczegółowo odnoszą się także do książki Jerzego Kułaka, Rozstrzelany oddział. Monografia 3 Wileńskiej Brygady NZW, Białostocczyzna 1945-1946.
Autorzy, w oparciu o imponującą ilość dokumentów źródłowych, dokonali drobiazgowej rekonstrukcji zdarzeń, dzięki której ostatecznie powinno zostać zdjęte odium "zbrodniarza" a także "zdrajcy" z bohatera, jakim był kpt. Romuald Rajs "Bury". Artykuł ukazał się po raz pierwszy w nr. 36 pisma Glaukopis . Lektura obowiązkowa!
Kliknij w poniższą grafikę, by przeczytać artykuł
Kliknij w powyższą grafikę, by przeczytać artykuł
Dr Kazimierz Krajewski
historyk, badacz dziejów polskiego podziemia niepodległościowego,
pracownik Oddziałowego Biura Badań Historycznych IPN w Warszawie ,
prezes Nowogródzkiego Okręgu Światowego Związku Żołnierzy AK
Grzegorz Wąsowski
adwokat, współkieruje pracami Fundacji "Pamiętamy" , zajmującej się przywracaniem pamięci o żołnierzach polskiego podziemia niepodległościowego
z lat 1944-1954
Obejrzyj dyskusję o kpt. "Burym" na youtube!Kapitan Romuald Rajs ps. Bury - bohater antykomunistycznego podziemia? - zapis video dyskusji historycznej z 20.02.2019. Obejrzyj na youtube !
Zapis video debaty historycznej "Kapitan Romuald Rajs ps. Bury – bohater antykomunistycznego podziemia?" , zorganizowanej przez Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL. W debacie brali udział:
- dr Kazimierz Krajewski (IPN)
- dr Wojciech Jerzy Muszyński (IPN)
- Michał Ostapiuk (IPN)
- mec. Grzegorz Wąsowski (Fundacja "Pamiętamy")
- Michał Wołłejko (moderator MŻWiWPPRL)
Kliknij w obraz, aby obejrzeć debatę na youtube>
POLECANE ARTYKUŁY:
- K. Krajewski, G. Wąsowski, Kpt. Romuald Rajs "Bury" a Białorusini - fakty i mity>
- K. Krajewski, G. Wąsowski, Kapitan Romuald Rajs "Bury" - dyskusji o wojnie partyzanckiej ciąg dalszy>
Prawa autorskie>